Veelgestelde vragen

Communie ontvangen in de Orthodoxe Kerk

De Heilige Communie in de Orthodoxe Kerk

Voorwaarden en voorbereiding

De Heilige Communie (Eucharistie) is het hart van het orthodoxe geloofsleven. Orthodoxe christenen ontvangen hierin het Lichaam en Bloed van Christus, tot vergeving van zonden en tot eeuwig leven. Omdat dit een heilig mysterie is, vraagt de Kerk om een zorgvuldige voorbereiding.

 

Wie kan communiceren?

  • Alleen gedoopte en gechrismateerde orthodoxe christenen.

  • Men moet in volledige gemeenschap met de Kerk staan (dus niet onder kerkelijke tucht of excommunicatie).

Voorwaarden voor deelname

1. Geloof en bekering

  • De Communie is voor hen die Christus belijden en in Hem willen leven.

  • Ernstige zonden worden eerst beleden in de biecht, waarna de priester absolutie geeft.

2. Vasten en gebed

  • Eucharistisch vasten: vanaf middernacht geen eten of drinken tot de Communie (uitzonderingen bij ziekte of nood).

  • Vastenperiodes: trouw aan de vasten van woensdag en vrijdag, en de grote vastentijden.

  • Gebeden: de Kerk geeft vaste voorbereidingsgebeden die thuis of in de kerk gelezen worden.

3. Vrede met de naaste

  • Wie de Communie ontvangt, moet in verzoening en liefde met anderen leven.

  • Onverzoende conflicten of haat zijn onverenigbaar met deelname.

4. Geestelijke begeleiding

  • De frequentie van Communie gebeurt in overleg met de priester of geestelijk vader.

  • De Kerk moedigt regelmatige deelname aan, mits men zich goed voorbereidt.

Slotgedachte

De Heilige Communie is geen beloning voor volmaaktheid, maar een geneesmiddel voor de ziel. Wie zich met geloof, nederigheid en liefde voorbereidt, ontvangt Christus zelf tot vernieuwing van het leven.

Wat betekent Orthodox?

Wat betekent het woord "Orthodox" of "rechtgelovig"?

Het woord Orthodox komt uit het Grieks:

  • orthos (ὀρθός) = recht, juist, waarachtig

  • doxa (δόξα) = geloof, leer, maar ook aanbidding of lofprijzing

Daarom kan orthodoxía zowel betekenen:

  • juiste leer (rechtgelovig)

  • juiste aanbidding (rechtvererend)

In de Orthodoxe Kerk zijn beide betekenissen onlosmakelijk met elkaar verbonden: het ware geloof kan niet losstaan van de ware eredienst, en omgekeerd.

 

Theologische betekenis

  • Rechtgelovig: Orthodoxie betekent trouw blijven aan het geloof dat door Christus aan de apostelen is overgeleverd en door de Kerkvaders is bewaard. Het gaat om het vasthouden aan de waarheid van het Evangelie zonder toevoegingen of afwijkingen.

  • Rechtvererend: Orthodoxie betekent ook de juiste manier van God aanbidden. De Kerk ziet de Liturgie, de sacramenten en het gebed als de concrete uitdrukking van dit juiste geloof.

Praktische betekenis voor gelovigen

  • Orthodox zijn betekent niet alleen “de juiste leer aannemen”, maar ook leven volgens dat geloof: in gebed, vasten, liefde en gemeenschap.

  • Het woord benadrukt dat geloof en eredienst niet losstaan van het dagelijks leven, maar samen een weg vormen naar de vereniging met God (theosis).

 

Historische context

  • De term orthodox werd al in de vroege Kerk gebruikt om het ware geloof te onderscheiden van ketterijen en afwijkende leringen.

  • Tot op vandaag benadrukt de Orthodoxe Kerk dat zij de continuïteit van het apostolische geloof bewaart, zonder breuk met de traditie van de eerste eeuwen.

 

Kort samengevat: Het woord Orthodox betekent zowel rechtgelovig als rechtvererend. Het drukt uit dat de Orthodoxe Kerk het geloof van de apostelen zuiver bewaart én God op de juiste wijze aanbidt. Orthodoxie is dus niet alleen een leer, maar een manier van leven en eredienst die de mens tot gemeenschap met God leidt.

Het verschil tussen Orthodox en Katholiek

Wat is het verschil tussen de Oosters-Orthodoxe Kerk en de Rooms-Katholieke Kerk, en waarom zijn zij niet in communie?

De Oosters-Orthodoxe Kerk en de Rooms-Katholieke Kerk delen dezelfde wortels in de vroege Kerk en de zeven Oecumenische Concilies. Eeuwenlang waren zij één. Toch zijn er in de loop van de geschiedenis verschillen ontstaan die uiteindelijk hebben geleid tot een scheiding, bekend als het Grote Schisma van 1054. Sindsdien zijn de kerken niet meer in volledige communie met elkaar.

 

Historische achtergrond

  • Vroege eenheid: Tot de 11e eeuw vormden de kerken van Oost en West één gemeenschap, met verschillende culturele en liturgische tradities (Grieks in het Oosten, Latijn in het Westen).

  • Het Grote Schisma (1054): wederzijdse excommunicaties tussen de paus van Rome en de patriarch van Constantinopel markeerden de breuk.

  • Latere gebeurtenissen: de Kruistochten, met name de plundering van Constantinopel in 1204, hebben de kloof verdiept.

Theologische en kerkelijke verschillen

Kerkelijk gezag

  • Orthodoxe Kerk: het bestuur is conciliair; bisschoppen regeren samen in synodes. De patriarch van Constantinopel heeft een rol als primus inter pares (eerste onder gelijken), maar geen universeel gezag.

  • Rooms-Katholieke Kerk: de paus van Rome wordt gezien als hoogste herder met universeel gezag over de gehele Kerk.

Het Filioque in de geloofsbelijdenis

  • Orthodoxe Kerk: belijdt dat de Heilige Geest uitgaat van de Vader, zoals in het oorspronkelijke credo van Nicea-Constantinopel.

  • Rooms-Katholieke Kerk: voegde later toe dat de Geest uitgaat van de Vader en de Zoon (Filioque), wat door de Orthodoxie wordt afgewezen.

Onfeilbaarheid

  • Orthodoxe Kerk: alleen oecumenische concilies worden als onfeilbaar beschouwd, wanneer zij het geloof van de Kerk bevestigen.

  • Rooms-Katholieke Kerk: sinds 1870 (Eerste Vaticaans Concilie) geldt het dogma van pauselijke onfeilbaarheid in zaken van geloof en moraal, wanneer de paus ex cathedra spreekt.

Leer over de erfzonde

  • Orthodoxe Kerk: ziet de erfzonde vooral als sterfelijkheid en een neiging tot zonde, niet als een erfelijke schuld die wordt doorgegeven.

  • Rooms-Katholieke Kerk: benadrukt dat de erfzonde ook een erfelijke schuld inhoudt, die door de doop wordt weggenomen.

Liturgie en spiritualiteit

  • Orthodoxe Kerk: behoudt de oude Byzantijnse liturgie, rijk aan symboliek, mystiek en zang. De nadruk ligt op het mysterie en de ervaring van Gods aanwezigheid.

  • Rooms-Katholieke Kerk: gebruikt de Latijnse ritus (na Vaticanum II vaak in de volkstaal), met een meer juridisch en rationeel karakter.

Celibaat van de geestelijkheid

  • Orthodoxe Kerk: gehuwde mannen kunnen priester worden, maar bisschoppen worden gekozen uit monniken (celibatair).

  • Rooms-Katholieke Kerk: in de Latijnse ritus geldt verplichte celibaatsregel voor priesters; alleen in enkele oosterse katholieke kerken zijn gehuwde priesters toegestaan.

 

Waarom geen communie?

De Orthodoxe Kerk ziet de verschillen niet als kleine variaties, maar als wezenlijke kwesties van geloof en kerkstructuur.

  • Het pauselijk primaat en onfeilbaarheid worden niet aanvaard.

  • Het Filioque wordt gezien als een ongeoorloofde toevoeging aan de geloofsbelijdenis.

  • Verschillen in theologie en spiritualiteit hebben geleid tot een andere visie op de Kerk zelf.

Daarom is er geen volledige eucharistische gemeenschap tussen de Orthodoxe en de Rooms-Katholieke Kerk.