Inleiding tot de Goddelijke Liturgie: De essentie van de eredienst

De Goddelijke Liturgie is het hart van het orthodoxe christelijke leven. Zij is niet slechts een reeks rituelen of gebeden, maar een mysterievolle ontmoeting met de levende God, waarin hemel en aarde elkaar raken. Van alle liturgieën die de Kerk kent, is de Liturgie van Sint Johannes Chrysostomus de meest gevierde en geliefde.

 

Bijbelse wortels van de eredienst

De liturgie staat niet los van de Bijbel, maar is diep geworteld in Gods openbaring.

• Mozes en de tabernakel In Exodus 25–31 geeft God Mozes gedetailleerde aanwijzingen voor de bouw van de tabernakel en de eredienst. Alles moest volgens het hemelse voorbeeld gebeuren: “Zie toe dat u het maakt naar het voorbeeld dat u op de berg getoond is” (Ex. 25:40). De tabernakel was een voorafschaduwing van de hemelse eredienst.

• Aaron en het priesterschap Aaron en zijn zonen werden door God aangesteld als priesters om offers te brengen voor het volk (Lev. 8–9). Hun dienst wees vooruit naar Christus, de ware Hogepriester (Hebr. 4:14), en naar de Kerk, die als een “koninklijk priesterschap” (1 Petr. 2:9) geroepen is om God te aanbidden.

• De tempel en de psalmen In de tempel van Jeruzalem klonk dagelijks lofzang, wierook en offer. De psalmen vormden de gebeden van Israël en zijn nog steeds de gebeden van de Kerk.

• Het Nieuwe Testament Christus vervult de eredienst van Israël. In de Eucharistie herkennen wij Hem als het ware Paaslam (1 Kor. 5:7). De Handelingen van de Apostelen tonen hoe de eerste christenen “volhardden in de leer van de apostelen, in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden” (Hand. 2:42). Hier zien we de eerste contouren van de liturgie.

Liturgie in het hiernamaals: de hemelse eredienst in Openbaring

Bijbelse grondslag: de hemelse liturgie

Het boek Openbaring beschrijft herhaaldelijk hoe de hemel gevuld is met lofzang en aanbidding:

• Openbaring 4:8 “Heilig, heilig, heilig is de Heere God, de Almachtige, Die was, Die is en Die komt!” → Dit is dezelfde lofzang die wij in de liturgie zingen tijdens de Trisagion en de Heilig, Heilig, Heilig (Sanctus).

• Openbaring 5:9-10 “U bent het waard om de boekrol te nemen en zijn zegels te openen, want U bent geslacht en hebt ons voor God gekocht met Uw bloed, uit elke stam, taal, volk en natie.” → Hier zien we de Eucharistische dimensie: Christus als het Lam dat geslacht is, maar leeft, en dat Zijn volk tot een priesterlijk koninkrijk maakt.

• Openbaring 7:9-10 “Daarna zag ik, en zie, een grote menigte die niemand tellen kon, uit alle naties, stammen, volken en talen, stond voor de troon en voor het Lam, bekleed met witte gewaden en met palmtakken in hun hand. En zij riepen met luide stem: De zaligheid is van onze God, Die op de troon zit, en van het Lam!” → Dit is de universele liturgie van de verlosten, waarin de Kerk op aarde nu al deelt.

 

De Kerkvaders over de hemelse liturgie

• Johannes Chrysostomus benadrukte dat de liturgie op aarde een spiegel is van de hemelse eredienst:

• Maximus de Belijder († 662) zag de liturgie als een mysterie waarin de gelovigen worden opgenomen in de eeuwige aanbidding van de engelen.

• Gregorius de Grote († 604) schreef dat de Eucharistie ons verbindt met de hemelse Kerk: de engelen en heiligen zingen met ons mee.

 

Continuïteit van oud naar nieuw

De hemelse liturgie is niet iets totaal nieuws, maar de vervulling van wat God al in het Oude Testament liet zien:

• De tabernakel van Mozes en de tempel van Salomo waren afschaduwingen van de hemelse eredienst (Hebr. 8:5).

• Het priesterschap van Aaron wees vooruit naar Christus, de eeuwige Hogepriester (Hebr. 4:14).

• De offers van Israël vonden hun vervulling in het ene offer van Christus, dat in de Eucharistie tegenwoordig wordt gesteld.

 

De Liturgie als deelname aan de hemel

Wanneer wij de Goddelijke Liturgie vieren, staan wij niet alleen in onze parochiekerk, maar voor de troon van God. De priester bidt in de anafora: “Met de heilige engelen en aartsengelen, met de tronen, heerschappijen, machten en krachten, en met het gehele hemelse leger zingen wij de overwinningshymne: Heilig, heilig, heilig…”

De liturgie is dus geen menselijke uitvinding, maar een mysterie waarin hemel en aarde samenkomen. Wat Johannes in Openbaring zag, beleven wij reeds nu in de Kerk.

De liturgie van de Kerk is een voorproef van het hiernamaals. In de Eucharistie staan wij reeds in de hemelse werkelijkheid, samen met de engelen en de heiligen, rondom het Lam dat geslacht is en leeft.

Daarom zegt de Orthodoxe Kerk: de liturgie is niet slechts een herinnering, maar een werkelijke deelname aan de eeuwige aanbidding die nooit ophoudt.

“En zij zullen Zijn aangezicht zien, en Zijn Naam zal op hun voorhoofden zijn. En er zal geen nacht meer zijn… want de Heere God verlicht hen, en zij zullen regeren in alle eeuwigheid.” (Openbaring 22:4-5)

 

De Liturgie van Sint Johannes Chrysostomus

Johannes Chrysostomus († 407), aartsbisschop van Constantinopel, gaf de liturgie haar vorm en taal. Zijn liturgie weerspiegelt een evenwicht tussen het hemelse en het aardse:

• De Woorddienst (lezingen, psalmen, prediking) herinnert ons aan Christus’ verkondiging.

• De Eucharistiedienst (offer, anafora, communie) laat ons delen in Zijn dood en verrijzenis.

Johannes benadrukte dat de liturgie geen menselijke uitvinding is, maar een deelname aan de hemelse eredienst die reeds plaatsvindt rond Gods troon (vgl. Jes. 6; Openb. 4–5).

“Wanneer u de liturgie bijwoont, denk dan niet dat u op aarde staat. U staat in de hemel, bij de engelen en aartsengelen, die samen met u lof zingen tot de Schepper van alles.” — Johannes Chrysostomus, Homilie over Mattheüs

 

De stem van de Vaders en de vroege Kerk

• Ignatius van Antiochië († ca. 110) noemde de Eucharistie “het geneesmiddel van onsterfelijkheid” (Brief aan de Efeziërs 20).

• Ireneüs van Lyon († ca. 202) zag in de Eucharistie de vervulling van de profetieën: brood en wijn worden door de Geest tot het Lichaam en Bloed van Christus (Adversus Haereses IV,18).

• Basilius de Grote († 379) benadrukte dat de liturgie zowel Schrift als apostolische traditie omvat (De Spiritu Sancto 27).

De vroege Kerk zag de liturgie dus niet als een optioneel ritueel, maar als de levensadem van de gemeenschap.

 

De transformatie van de gelovige

Liturgie is niet alleen aanbidding, maar ook vorming. Door de gebeden, lezingen en sacramenten worden wij omgevormd naar het beeld van Christus. Zoals Paulus zegt: “Wij allen, die met onbedekt gezicht de heerlijkheid van de Heer aanschouwen, worden naar hetzelfde beeld veranderd van heerlijkheid tot heerlijkheid” (2 Kor. 3:18).

De liturgie is dus een weg van transformatie: van zondaar naar heilige, van dood naar leven.

 

De andere Goddelijke Liturgieën

Naast de liturgie van Johannes Chrysostomus kent de Orthodoxe Kerk nog twee grote liturgieën:

• De Liturgie van Sint Basilius de Grote Gevierd op zijn feestdag (1 januari) en tijdens de Grote Vasten. Bekend om haar rijke theologische gebeden, die Gods majesteit en scheppingsmacht bezingen.

• De Liturgie van Sint Gregorius de Grote (Romeinse liturgie) Ontwikkeld in de 6e eeuw door paus Gregorius I. Deze vormde de basis van de Westerse liturgie en toont hoe Oost en West in de vroege eeuwen dezelfde wortels deelden.

 

De Goddelijke Liturgie is de essentie van de eredienst: een deelname aan de hemelse aanbidding, geworteld in de tabernakel van Mozes, vervuld in Christus, en doorgegeven door de apostelen en de Vaders.

Zij is het moment waarop de Kerk werkelijk het Lichaam van Christus wordt, waarin hemel en aarde elkaar ontmoeten. Hier worden wij niet alleen herinnerd aan Christus’ offer, maar werkelijk deelgenoot gemaakt van Zijn dood en verrijzenis.

Mogen wij de gave van de liturgie met dankbaarheid en eerbied omarmen, zodat zij ons vormt, ons heiligt en ons leidt naar het eeuwige Koninkrijk.

 

De Goddelijke Liturgie van de heilige Johannes Chrysostomus

(Gevierd door één priester en één diaken)

 

Begin van de Liturgie

Diaken: Meester, geef de zegen.

Priester: Gezegend zij het Koninkrijk van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

De Litanie van de Vrede (Grote Litanie)

*(Het volk antwoordt na elk gebed met: Heer, ontferm U)

Diaken: In vrede, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor de vrede van boven en voor het heil van onze zielen, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor de vrede in de hele wereld, voor de stabiliteit van de heilige kerken van God en voor de eenheid van allen, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor dit heilige huis en voor hen die het met geloof, eerbied en de vreze Gods binnengaan, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor vrome en orthodoxe christenen, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor onze aartsbisschop (naam), voor het eervolle priesterschap, voor het diaconaat in Christus, en voor alle geestelijken en het volk, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor ons land, de president, allen die in overheidsdienst zijn en voor onze strijdkrachten overal, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor de Heilige en Grote Kerk van Christus, voor ons Heilig Aartsbisdom, [voor deze Heilige Metropool], voor deze stad en parochie, voor elke stad en elk land, en voor de gelovigen die er wonen, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor gunstig weer, voor een overvloed aan vruchten van de aarde en voor vrede, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor hen die over land, zee en door de lucht reizen, voor de zieken, de lijdenden, de gevangenen en voor hun redding, laten wij bidden tot de Heer.

• Voor onze bevrijding uit alle ellende, woede, gevaar en nood, laten wij bidden tot de Heer.

Diaken: Help ons, red ons, wees ons genadig en bescherm ons, o God, door Uw genade.

Diaken: Ter nagedachtenis aan onze allerheiligste, zuivere, gezegende en glorieuze Vrouwe, de Theotokos en altijd maagd Maria, laten wij met alle heiligen onszelf, elkaar en ons hele leven aan Christus, onze God, toevertrouwen.

Volk: Aan U, o Heer.

 

Gebed van de Eerste Antifoon

Priester (zachtjes): Heer, onze God, Wiens heerschappij onvergelijkelijk is en glorie onbegrijpelijk; Wiens barmhartigheid onmetelijk is en liefde voor de mensheid onuitsprekelijk: Zie op ons en op dit heilig huis in Uw goedertierenheid, en schenk ons en hen die met ons bidden Uw overvloedige barmhartigheid en mededogen.

Priester (zingend): Want aan U komt alle glorie, eer en aanbidding toe, aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en in alle eeuwigheid en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen. Volk: Door de voorspraak van de Theotokos, Redder, red ons. (3×)

 

De Kleine Litanie

Diaken: Laten wij steeds weer in vrede tot de Heer bidden. Volk: Heer, ontferm U.

Diaken: Help ons, red ons, ontferm U over ons en bescherm ons, o God, door Uw genade.

Diaken: Ter nagedachtenis aan onze allerheiligste, zuivere, gezegende en glorieuze Vrouwe, de Theotokos en altijd maagd Maria, laten wij met alle heiligen onszelf, elkaar en ons hele leven aan Christus, onze God, toevertrouwen.

Volk: Aan U, o Heer.

 

Gebed van de Tweede Antifoon

Priester (zacht): Heer, onze God, red Uw volk en zegen Uw erfdeel. Bescherm de volheid van Uw Kerk. Heilig hen die de schoonheid van Uw huis beminnen. Verheerlijk hen op hun beurt door Uw goddelijke kracht en verlaat ons niet, die onze hoop op U hebben gevestigd.

Priester (roept uit): Want van U is de heerschappij, en van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen. Volk: Red ons, o Zoon van God, verrezen uit de doden (of: die wonderbaarlijk zijn in Uw heiligen), zingen wij U toe: Halleluja.

Volk: Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Volk (zingt): Eniggeboren Zoon en Logos van God, onsterfelijk zijnde, daalde Gij neer voor onze redding om vlees te worden uit de heilige Theotokos en de altijd maagd Maria en, onveranderlijk, mens te worden. Christus, onze God, Gij werd gekruisigd en overwon de dood door de dood. Als één van de Heilige Drie-eenheid, verheerlijkt met de Vader en de Heilige Geest: Red ons.

 

De Kleine Litanie (herhaling)

Diaken: Laten wij steeds opnieuw, in vrede, tot de Heer bidden. Volk: Heer, ontferm U.

Diaken: Help ons, red ons, ontferm U over ons en bescherm ons, o God, door Uw genade.

Diaken: Ter nagedachtenis aan onze allerheiligste, zuivere, gezegende en glorieuze Vrouwe, de Moeder Gods en altijd maagd Maria, laten wij met alle heiligen onszelf, elkaar en ons hele leven aan Christus, onze God, toevertrouwen.

Volk: Aan U, o Heer.

 

Gebed van de Derde Antifoon

Priester (zacht): Heer, U hebt ons toegestaan deze gezamenlijke gebeden eensgezind op te dragen en hebt beloofd dat wanneer twee of drie het in Uw naam eens zijn, U hun verzoeken zult inwilligen. Vervul nu, o Heer, de gebeden van Uw dienaren, voor zover dat hun ten goede komt, en schenk ons in deze tijd de kennis van Uw waarheid en in de toekomende tijd het eeuwige leven.

Priester (roept uit): Want U, o God, bent goed en hebt de mensen lief, en aan U bieden wij de heerlijkheid aan, aan de Vader en aan de Zoon en aan de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

De Kleine Ingang

(Tijdens de derde antifoon buigen de priester en de diaken driemaal voor de heilige tafel. De priester geeft het Evangelie aan de diaken, die de hand van de priester kust. Samen lopen zij rond de heilige tafel, gevolgd door misdienaars met kaarsen en waaiers. Via de noorderdeur gaan zij naar buiten voor de zogenaamde Kleine Ingang. Wanneer er geen diaken is, draagt de priester zelf het Evangelie. In het midden van de kerk blijven zij staan, buigen hun hoofd, en de diaken zegt zachtjes: …)

Diaken (zacht): Laten we bidden tot de Heer. Volk: Heer, ontferm U.

 

Het Ingangsgebed

Priester (zacht): Meester, Heer onze God, die de ordes en scharen van engelen en aartsengelen in de hemel hebt ingesteld om Uw glorie te dienen, geef dat heilige engelen met ons mogen binnengaan, zodat we samen Uw goedheid mogen vieren en verheerlijken. Want aan U komen alle glorie, eer en aanbidding toe, aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Diaken: Wijsheid. Sta op.

 

De Ingangshymne (Eisodikon)

(Door allen gezongen)

Kom, laten we Christus aanbidden en ons voor Hem neerbuigen. Red ons, o Zoon van God, opgestaan uit de dood (of: die wonderbaarlijk bent in Uw heiligen), zingen wij U: Halleluja.

(Hierna worden de Apolytikia en het Kontakion van de dag gezongen.)

 

Diaken: Laten we tot de Heer bidden. Volk: Heer, ontferm U.

 

Het Gebed van de Trisagion-hymne

Priester (zacht): O Heilige God, die rust te midden van de heiligen, geprezen door de serafijnen met de driemaal heilige stem, verheerlijkt door de cherubijnen en aanbeden door alle hemelse machten, U hebt alle dingen uit het niets geschapen. U hebt de mens geschapen naar Uw beeld en gelijkenis en hem versierd met alle gaven van Uw genade. U geeft wijsheid en inzicht aan wie vraagt, en U ziet de zondaar niet over het hoofd, maar hebt bekering tot de weg naar verlossing gemaakt. U hebt ons, Uw nederige en onwaardige dienaren, toegestaan om zelfs op dit uur voor de glorie van Uw heilig Offeraltaar te staan en U de verschuldigde aanbidding en lofprijzing te brengen. Meester, aanvaard ook de Trisagion-hymne van de lippen van ons zondaars en bezoek ons in Uw goedheid. Vergeef al onze vrijwillige en onvrijwillige overtredingen, heilig onze zielen en lichamen, en geef dat wij U in heiligheid mogen aanbidden, al de dagen van ons leven, door de voorspraak van de heilige Theotokos en van alle heiligen die U door de eeuwen heen hebben behaagd.

Priester (zingend): Want U, onze God, bent heilig, en aan U offeren wij de glorie, aan de Vader en aan de Zoon en aan de Heilige Geest, nu en voor altijd.

Diaken (tot het volk): En in de eeuwen der eeuwen. Volk: Amen.

Volk (zingt de Trisagion-hymne): Heilige God, Heilige Machtige, Heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons. (3×) Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en tot in eeuwigheid en in de eeuwen der eeuwen. Amen. Heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons.

Diaken: Dynamis. Volk: Heilige God, Heilige Machtige, Heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons.

 

Naar de Cathedra

Diaken (tot de priester): Bevel, Meester.

(Zij gaan naar de cathedra, de hoge troon achter de heilige tafel. Terwijl zij naderen, zegt de priester:)

Priester: Gezegend is Hij die komt in de naam van de Heer. Diaken: Meester, zegen de troon in de hoogte. Priester: Gezegend zijt Gij op de troon van de glorie van Uw koninkrijk, gezeten op de cherubijnen, altijd, nu en voor eeuwig en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

 

De Brieflezing

(Na de Trisagion-hymne zingt de lezer het prokeimenon van de brief.)

Diaken: Laten we opletten. Lezer: (zingt het vers van het prokeimenon) Diaken: Wijsheid. Lezer: (kondigt de brieflezing aan) Diaken: Laten we opletten. Lezer: (leest de apostolische lezing)

 

Gebed vóór het Heilig Evangelie

Priester (zacht): Schijn in onze harten, o Meester die de mensheid liefheeft, het zuivere licht van Uw goddelijke kennis, en open de ogen van ons verstand, zodat wij de verkondigingen van Uw Evangeliën kunnen begrijpen. Breng in ons ook eerbied voor Uw gezegende geboden, zodat wij, na alle vleselijke verlangens te hebben vertrapt, een geestelijk leven kunnen leiden, door al die dingen te denken en te doen die U welgevallig zijn. Want U, Christus, onze God, bent de verlichting van onze zielen en lichamen, en aan U offeren wij de glorie, samen met Uw Vader, die zonder begin is, en Uw alheilige, goede en levenscheppende Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Priester (tot de lezer): Vrede zij met u. Volk: Halleluja. Halleluja. Halleluja.

 

Het Heilig Evangelie

Priester: Wijsheid. Sta op. Laten we het Heilig Evangelie horen. Vrede zij met allen. Volk: En met uw geest. Diaken: De lezing is uit het Heilig Evangelie volgens (Matteüs, Marcus, Lucas of Johannes). Priester: Laten we aandachtig zijn. Volk: Ere zij U, o Heer, ere zij U.

(De diaken zingt de voorgeschreven perikoop. Na de lezing:)

Priester: Vrede zij met u. Volk: Ere zij U, o Heer, ere zij U.

 

De Preek

(Volgens oude traditie volgt de preek direct na de lezingen.)

 

Vurige Smeekbede

Diaken: Laten we allen met heel onze ziel en met heel ons verstand bidden, laten we allen bidden.

Volk (na elk gebed): Heer, ontferm U. (3×)

• Almachtige Heer, God van onze vaderen, wij bidden U, verhoor ons en wees genadig.

• Wees ons genadig, o God, overeenkomstig Uw grote barmhartigheid, bidden wij U, verhoor ons en wees genadig.

• Opnieuw bidden wij voor onze aartsbisschop (Naam).

• Opnieuw bidden wij voor onze broeders: de priesters, de hiëromonken, de hiërodiakenen, de monniken en al onze broeders in Christus.

• Opnieuw bidden wij voor barmhartigheid, leven, vrede, gezondheid, redding, bescherming, vergeving en kwijtschelding van de zonden van de dienaren van God, alle vrome orthodoxe christenen die in deze stad wonen en op bezoek zijn: de parochianen, de leden van de parochieraad, de rentmeesters en weldoeners van deze heilige kerk.

• Opnieuw bidden wij voor de gezegende en altijd gedenkwaardige stichters van deze heilige kerk, en voor al onze vaders en broeders die vóór ons zijn ontslapen en hier vroom zijn begraven, evenals voor de orthodoxen overal.

• Opnieuw bidden wij voor hen die vrucht dragen en goede werken doen in deze heilige en alom eerbiedwaardige kerk, voor hen die werken en zingen, en voor de mensen hier aanwezig die Uw grote en rijke barmhartigheid verwachten.

 

Het Vurig Smeekgebed

Priester (zacht): Heer, onze God, aanvaard dit vurig smeekgebed van Uw dienaren en wees ons genadig overeenkomstig de overvloed van Uw barmhartigheid, en zend Uw mededogen over ons en over al Uw volk dat Uw grote en rijke barmhartigheid verwacht.

Priester (roept uit): Want U bent een barmhartige God die de mensheid liefheeft, en aan U bieden wij de eer aan, aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en in eeuwigheid en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

De Gebeden voor de Catechumenen

(Het volk antwoordt na elk gebed met: Heer, ontferm U.)

Diaken: Catechumenen, bid tot de Heer. Diaken: Laten wij, gelovigen, bidden voor de catechumenen.

• Dat de Heer zich over hen genadig moge zijn.

• Dat Hij hun het woord van de waarheid moge leren.

• Dat Hij hun het evangelie van de gerechtigheid zal openbaren.

• Dat Hij hen zal verenigen met Zijn heilige, katholieke en apostolische Kerk.

Diaken: Red hen, wees hun genadig, help hen en bescherm hen, o God, door Uw genade. Diaken: Catechumenen, buig uw hoofd voor de Heer.

 

Gebed voor de Catechumenen

Priester (zacht): Heer onze God, die in de hoge woont en waakt over de nederigen, Gij hebt Uw eniggeboren Zoon en God, onze Heer Jezus Christus, gezonden voor de redding van de mensheid. Zie neer op Uw dienaren, de catechumenen, die hun nek naar U hebben gebogen, en schenk hun op het juiste moment de doop van wedergeboorte, de vergeving van zonden en het kleed van onvergankelijkheid. Verenig hen met Uw heilige, katholieke en apostolische Kerk en reken hen tot Uw uitverkoren kudde.

Priester (roept uit): Opdat ook zij met ons Uw zeer eervolle en majestueuze Naam, van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, mogen verheerlijken, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

Diaken: De catechumenen, ga heen; de catechumenen, ga heen; al de catechumenen, ga heen. Laat geen van de catechumenen overblijven.

 

De Smeekbede van de Gelovigen

Diaken: Laten wij allen, de gelovigen, steeds weer in vrede tot de Heer bidden. Volk: Heer, ontferm U.

Diaken: Help ons, red ons, ontferm U over ons en bescherm ons, o God, door Uw genade. Volk: Heer, ontferm U.

Diaken: Wijsheid!

 

Het Eerste Gebed van de Gelovigen

Priester (zacht): Wij danken U, o Heer, God der heerscharen, die ons waardig hebt gemaakt om nu al voor Uw heilig offeraltaar te staan en voor U neer te vallen om Uw medelijden te zoeken voor onze zonden en die welke het volk in onwetendheid heeft begaan. Aanvaard, o God, onze smeekbede. Maak ons waardig om U gebeden, smeekbeden en bloedeloze offers aan te bieden voor heel Uw volk. Maak ons, die U voor deze Uw dienst hebt aangesteld, door de kracht van Uw Heilige Geest vrij van blaam of struikelpartijen en, met het getuigenis van een zuiver geweten, in staat om U te allen tijde en op elke plaats aan te roepen, zodat U, ons horend, ons genadig kunt zijn in de overvloed van Uw goedheid.

Priester (roept uit): Want aan U komen alle glorie, eer en aanbidding toe, aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

Het Tweede Gebed van de Gelovigen

Diaken: Laten we steeds weer in vrede tot de Heer bidden. Volk: Heer, wees genadig.

Diaken: Help ons, red ons, wees genadig en bescherm ons, o God, door Uw genade. Volk: Heer, wees genadig.

Diaken: Wijsheid!

Priester (zacht): Steeds weer vallen we voor U neer en smeken we U, o Goede, die de mensheid liefheeft: dat U, na ons gebed te hebben gehoord, onze zielen en lichamen mag reinigen van elke verontreiniging van vlees en geest, en ons mag toestaan om vrij van schuld en veroordeling voor Uw heilig altaar van offerande te staan. Geef ook, o God, aan hen die met ons bidden, vooruitgang in leven, geloof en geestelijk inzicht. Geef dat zij U altijd met ontzag en liefde aanbidden, zonder schuld of veroordeling deelnemen aan Uw heilige mysteries en waardig worden geacht voor Uw hemelse koninkrijk.

Priester (roept uit): Dat wij, altijd beschermd door Uw macht, U, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest eer mogen geven, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

 

De Grote Intrede

Volk: Amen.

Cherubijnse Hymne (tot de ellips): Laten wij, die op mystieke wijze de Cherubijnen vertegenwoordigen en de driemaal heilige hymne zingen voor de levenscheppende Drie-eenheid, nu alle wereldse zorgen afleggen. Zodat wij de Koning van allen mogen ontvangen…

Diaken (zacht): Laten wij tot de Heer bidden.

 

Gebed van de Cherubijnse Hymne

Priester (zacht): Niemand die gebonden is door vleselijke verlangens en genoegens is waardig om U, de Koning der Glorie, te naderen, nabij te komen of te dienen. Want U dienen is groot en ontzagwekkend, zelfs voor de hemelse machten. Toch, door Uw onuitsprekelijke en onmetelijke liefde voor de mensheid, werd U onaantastbaar en onveranderlijk mens. U, als Meester van allen, werd onze Hogepriester en droeg de heilige dienst van dit liturgische offer aan ons over zonder bloedvergieten. Voorwaar, Heer onze God, U alleen heerst over het hemelse en het aardse; gedragen op de cherubijnentroon, Heer van de serafijnen en Koning van Israël, de enige heilige en rustende onder de heiligen. Ik smeek U nu, die alleen goed bent en geneigd bent te luisteren: zie neer op mij, Uw zondige en onnutte dienaar, en reinig mijn ziel en hart van een slecht geweten; en stel mij, door de kracht van Uw Heilige Geest, bekleed met de genade van het priesterschap, in staat om voor Uw heilige Tafel te staan en het Mysterie van Uw heilig en zuiver Lichaam en Uw kostbaar Bloed te vieren. Ik kom voor U met gebogen hoofd en smeek U: keer Uw aangezicht niet van mij af, en verwerp mij niet uit het midden van Uw kinderen, maar maak mij, Uw zondige en onwaardige dienaar, waardig om U deze gaven aan te bieden. Want Gij zijt het Die zowel offert als geofferd wordt, Degene Die aangenomen en uitgedeeld wordt, o Christus onze God, en aan U offeren wij de heerlijkheid, met Uw Vader, Die zonder begin is, en Uw alheilige, goede en levenscheppende Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

 

Processie

(Wanneer het volk zingt: “Opdat wij de Koning van allen mogen ontvangen…”, gaan de diaken en de priester door de noordelijke deur naar buiten, voorafgegaan door kaarsen en het wierookvat. Tijdens de onderbreking van de hymne roepen zij beurtelings:)

Priester/Diaken: Moge de Heer God ons allen in Zijn Koninkrijk gedenken, altijd, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Volk: Amen.

Cherubijnse Hymne (slot)

Het Offertoriumgebed

Priester (zacht): Heer, Almachtige God, U alleen bent heilig. U aanvaardt het lofoffer van hen die U met heel hun hart aanroepen; aanvaard daarom ook van ons, zondaars, onze smeekbede en breng het naar Uw heilig offeraltaar. Stel ons in staat U gaven en geestelijke offers te brengen voor onze eigen zonden en de tekortkomingen van Uw volk. Acht ons waardig genade te vinden in Uw ogen, opdat ons offer U welgevallig mag zijn, en dat de goede Geest van Uw genade op ons en op deze aangeboden gaven en op heel Uw volk mag rusten.

Priester (roept uit): Door de barmhartigheid van Uw eniggeboren Zoon, met Wie U gezegend bent, samen met Uw alheilige, goede en levenscheppende Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

Priester: Vrede zij met allen. Volk: En met uw geest.

Diaken: Laten wij elkaar liefhebben, opdat wij met eenheid van geest mogen belijden: Volk: Vader, Zoon en Heilige Geest: Drie-eenheid, één in wezen en onverdeeld.

(De priester vereert de bedekte heilige gaven en zegt zacht:) Ik zal U liefhebben, Heer, mijn sterkte; de Heer is mijn fundament, mijn toevlucht en mijn bevrijder.

Diaken: De deuren! De deuren! Laten wij in wijsheid opletten!

 

Het Symbool van ons Geloof (Geloofsbelijdenis)

Volk: Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde, en van al het zichtbare en onzichtbare. En in één Heer Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader vóór alle tijden; Licht uit Licht, ware God uit ware God, geboren, niet geschapen, van één wezen met de Vader, door wie alle dingen gemaakt zijn. Die voor ons mensen en voor onze verlossing uit de hemel is neergedaald en mens is geworden door de Heilige Geest en de Maagd Maria. Hij werd voor ons gekruisigd onder Pontius Pilatus, en leed en werd begraven; en Hij stond op de derde dag op, overeenkomstig de Schriften. En Hij is opgevaren naar de hemel en zit aan de rechterhand van de Vader; Hij zal wederkomen met heerlijkheid om de levenden en de doden te oordelen. Zijn koninkrijk zal geen einde hebben. En in de Heilige Geest, de Heer, de Schepper van het leven, die voortkomt uit de Vader, die samen met de Vader en de Zoon wordt aanbeden en verheerlijkt, die gesproken heeft door de profeten. In één, heilige, katholieke en apostolische Kerk. Ik belijd één doop tot vergeving van de zonden. Ik zie uit naar de opstanding van de doden en het leven van de komende wereld. Amen.

 

De Heilige Anaphora

Diaken: Laten we rechtop staan! Laten we vol ontzag staan! Laten we aandachtig zijn, zodat we het Heilig Offer in vrede kunnen aanbieden. Volk: Een genade van vrede, een lofoffer.

Priester: De genade van onze Heer Jezus Christus, de liefde van God de Vader en de gemeenschap van de Heilige Geest zij met u allen. Volk: En met uw geest.

Priester: Laten we onze harten verheffen. Volk: Wij verheffen ze tot de Heer.

Priester: Laten we de Heer danken. Volk: Het is gepast en juist.

 

Dankgebed

Priester (zacht): Het is gepast en juist om U te hymneren, U te zegenen, U te loven, U te danken en U te aanbidden in elke plaats van Uw heerschappij. Want U, o God, bent onuitsprekelijk, onvoorstelbaar, onzichtbaar, onbegrijpelijk, eeuwig bestaand, eeuwig dezelfde, U en Uw eniggeboren Zoon en Uw Heilige Geest. U hebt ons uit het niets tot bestaan gebracht, en toen wij waren afgevallen, hebt U ons weer opgewekt. U hebt niets ongedaan gelaten totdat U ons naar de hemel had geleid en ons Uw Koninkrijk had geschonken, dat komen zal. Voor dit alles danken wij U en Uw eniggeboren Zoon en Uw Heilige Geest: voor alles wat we weten en niet weten, voor de zichtbare en verborgen zegeningen die ons geschonken zijn. Wij danken U ook voor deze Liturgie, die U zich verwaardigd hebt uit onze handen te ontvangen, ook al staan er duizenden aartsengelen en tienduizenden engelen om U heen, de Cherubijnen en Serafijnen, zesvleugelig, veelogig, hoog zwevend op hun vleugels.

Priester (roept uit): Zingt de triomfzang, roept uit, verkondigt en zegt…

Volk: Heilig, heilig, heilig, Heer Sabaoth, hemel en aarde zijn vervuld van Uw glorie. Hosanna in den hoge. Gezegend is Hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in den hoge.

 

Instellingswoorden

Priester (zacht): Samen met deze gezegende machten, Meester, die de mensheid liefheeft, roepen wij ook uit en zeggen: Heilig bent U en allerheiligst, U en Uw eniggeboren Zoon en Uw Heilige Geest. Heilig bent U en allerheiligst, en verheven is Uw glorie. Zozeer hebt U Uw wereld liefgehad dat U Uw eniggeboren Zoon hebt gegeven, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. Toen Hij gekomen was en omwille van ons het hele heilsplan vervulde, nam Hij in de nacht waarin Hij werd overgeleverd, of liever, toen Hij Zichzelf overgaf voor het leven van de wereld, het brood in Zijn heilige, reine en smetteloze handen, en, dankzeggend en zegenend, heiligde en brak Hij het, en gaf het aan Zijn heilige discipelen en apostelen, zeggende:

Priester (roept uit): Neem, eet, dit is mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt tot vergeving van zonden. Volk: Amen.

Priester (zacht): Nadat Hij aan het avondmaal had deelgenomen, nam Hij de beker en zei:

Priester (roept uit): Drink hieruit, allen; dit is mijn bloed van het nieuwe verbond, dat voor u en voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden. Volk: Amen.

 

Anamnese en Offerande

Priester (zacht): Denkend daarom dit heilbrengende gebod en alles wat voor ons gedaan is: het kruis, het graf, de opstanding op de derde dag, de hemelvaart, de troonsbestijging aan de rechterhand en de tweede en glorieuze wederkomst.

Priester (roept uit): Uw eigen, van Uw eigen, bieden wij U aan, in alles en voor alles.

Volk: Wij loven U, wij zegenen U, wij danken U en wij bidden tot U, Heer onze God.

 

Epiclese (Aanroeping van de Heilige Geest)

Priester (zacht): Opnieuw bieden wij U deze geestelijke eredienst aan zonder bloedvergieten, en wij smeken en bidden en smeken U: Zend Uw Heilige Geest over ons en over de hier aangeboden gaven.

Diaken (wijzend naar het Brood): Zegen, Meester, het Heilig Brood. Priester: En maak dit brood tot het kostbare Lichaam van Uw Christus.

Diaken (wijzend naar de Kelk): Amen. Zegen, Meester, de heilige Beker. Priester: En wat in deze Beker is, het kostbare Bloed van Uw Christus.

Diaken (wijzend naar beide Gaven): Amen. Zegen, Meester, beide Heilige Gaven. Priester: Verander ze door Uw Heilige Geest. Diaken: Amen. Amen. Amen.

 

Voorbeden en het Onze Vader

Priester (roept uit): Gedenk, Heer, onze Aartsbisschop (Naam); schenk hem Uw heilige kerken vrede, veiligheid, eer en gezondheid, tot in lengte van dagen, terwijl hij het woord van Uw waarheid op de juiste wijze onderwijst.

Volk: Heer, wees genadig.

Diaken (tot het volk): En gedenk hen aan wie ieder van ons denkt, en aan heel het volk.

Volk: Heer, wees genadig.

 

Gebed van de Priester (zacht)

Gedenk, Heer, deze stad waarin wij wonen, en elke stad en elk land, en de gelovigen die daar wonen. Gedenk, Heer, hen die reizen over land, zee en lucht; de zieken; de lijdenden; de gevangenen; en hun redding. Gedenk hen die vrucht dragen en goede werken doen in Uw heilige kerken en hen die de armen gedenken, en zend over ons allen Uw barmhartigheid.

Priester (roept uit): En geef dat wij met één stem en één hart Uw zeer eervolle en majestueuze Naam, van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, mogen verheerlijken en prijzen, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

Priester: En de barmhartigheid van onze grote God en Redder, Jezus Christus, zij met u allen. Volk: En met uw geest.

 

De Litanie vóór het Onze Vader

(Het volk antwoordt na elk gebed: Heer, ontferm U of Verleen dit, o Heer.)

Diaken: Nadat wij alle heiligen keer op keer in vrede hebben herdacht, bidden wij tot de Heer. Diaken: Voor de kostbare gaven die hier worden aangeboden en gewijd, bidden wij tot de Heer. Diaken: Dat onze God, die de mensheid liefheeft, en die Hij op Zijn heilig, hemels en mystiek altaar als een offer van geestelijke geur heeft aanvaard, op zijn beurt de goddelijke genade en de gave van de Heilige Geest over ons mag laten neerdalen, bidden wij. Diaken: Laten we de Heer bidden om onze verlossing van alle ellende, woede, gevaar en nood. Diaken: Help ons, red ons, wees ons genadig en bescherm ons, o God, door Uw genade. Diaken: Laten we de Heer vragen om de hele dag volmaakt, heilig, vredig en zondeloos te laten zijn.

Volk (na elk gebed): Verleen dit, o Heer.

• Laten we de Heer vragen om een engel van vrede, een trouwe gids, een beschermer van onze zielen en lichamen.

• Laten we de Heer vragen om vergeving en kwijtschelding van onze zonden en overtredingen.

• Laten we de Heer vragen om wat goed en heilzaam is voor onze zielen, en om vrede voor de wereld.

• Laten we de Heer vragen om de resterende tijd van ons leven in vrede en berouw te mogen doorbrengen.

• En laten we vragen om een christelijk einde van ons leven, vredig, zonder schaamte en lijden, en om een goede verdediging voor de ontzagwekkende rechterstoel van Christus.

Diaken: Gebeden om de eenheid van het geloof en om de gemeenschap met de Heilige Geest, laten we onszelf, elkaar en heel ons leven aan Christus, onze God, toevertrouwen. Volk: Aan U, Heer.

 

Gebed van de Priester (zacht)

Wij vertrouwen U, liefhebbende Meester, heel ons leven en onze hoop toe, en wij smeken, bidden en smeken U: Geef ons deel aan Uw hemelse en ontzagwekkende Mysteriën van deze heilige en geestelijke tafel met een zuiver geweten, tot vergeving van zonden, vergeving van overtredingen, gemeenschap met de Heilige Geest, de erfenis van het Koninkrijk der Hemelen en vrijmoedigheid voor U, niet tot oordeel of veroordeling.

Priester (roept uit): En geef ons, Meester, met vrijmoedigheid en zonder veroordeling, U, de hemelse God, Vader te durven noemen en te zeggen:

 

Het Onze Vader

Geestelijkheid en Volk samen: Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome, Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven onze schuldenaren; en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van het kwaad.

Priester: Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en tot in eeuwigheid en in de eeuwen der eeuwen. Volk: Amen.

 

Buiging van het Hoofd

Priester: Vrede zij met allen. Volk: En met uw geest.

Diaken: Laten wij ons hoofd buigen voor de Heer. Volk: Voor U, o Heer.

Priester (zacht): Wij danken U, onzichtbare Koning, die door Uw grenzeloze kracht het heelal hebt gevormd en in de veelheid van Uw barmhartigheid alle dingen uit het niets hebt voortgebracht. Zie neer vanuit de hemel, o Meester, op hen die hun hoofd voor U hebben gebogen; want zij hebben zich niet gebogen voor vlees en bloed, maar voor U, de ontzagwekkende God. Maak daarom, o Meester, voor ons allen alles wat voor ons ligt, aangenaam en heilzaam, naar ieders behoefte: Vaar met hen die varen; reis met hen die reizen; genees de zieken, Geneesheer van onze zielen en lichamen.

Priester (roept uit): Door de genade, het mededogen en de liefde voor de mensheid van Uw eniggeboren Zoon, met wie U gezegend bent, samen met Uw alheilige, goede en levenscheppende Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

 

De Heilige Communie

Priester (zacht): Luister, Heer Jezus Christus, onze God, vanuit Uw heilige woonplaats en vanuit de troon van glorie van Uw Koninkrijk, en kom om ons te heiligen, U die met de Vader in de hoge troont en hier onzichtbaar onder ons aanwezig bent. En schenk met Uw machtige hand de Communie van Uw allerzuiverste Lichaam en kostbaar Bloed aan ons, en door ons aan alle mensen.

Diaken: Laten we aandachtig zijn!

Priester: De Heilige Gaven voor het heilige volk van God. Volk: Eén is Heilig, één is Heer, Jezus Christus, tot eer van God de Vader. Amen.

 

Avondmaalslied

Loof de Heer vanuit de hemel; loof Hem in den hoge. Halleluja. (3×)

 

Verdeling van de Heilige Gaven

Diaken (tot de priester): Verdeel, Meester, het Heilige Brood.

Priester (verdeelt het Heilige Brood in vier stukken): Het Lam Gods wordt verdeeld en uitgedeeld; verdeeld, maar niet verdeeld; altijd gegeten, maar nooit geconsumeerd; maar heiligt hen die ervan eten.

Diaken (wijzend naar de Kelk): Vul, Meester, de heilige Beker.

Priester (neemt het ΙΣ-stuk, maakt het kruisteken boven de Kelk): De volheid van de Heilige Geest.

(Hij plaatst het ΙΣ-stuk in de Kelk.) Diaken: Amen.

Diaken (neemt het zeon): Zegen, Meester, de zeon. Priester (zegent): Gezegend is de vurigheid van Uw heiligen, altijd, nu en voor eeuwig en in de eeuwen der eeuwen. Diaken: Amen.

Diaken (giet het zeon in de Kelk): De vurigheid van de Heilige Geest. Amen.

 

Gebeden vóór de Communie

Priester en Diaken samen:

Ik geloof en belijd, Heer, dat U waarlijk de Christus bent, de Zoon van de levende God, die in de wereld gekomen bent om zondaars te redden, van wie ik de eerste ben. Ik geloof ook dat dit waarlijk Uw zuivere Lichaam is en dat dit waarlijk Uw kostbaar Bloed is. Daarom bid ik U, wees mij genadig en vergeef mijn overtredingen, vrijwillig en onvrijwillig, in woord en daad, in kennis of in onwetendheid. En maak mij waardig, zonder veroordeling, om deel te nemen aan Uw zuivere Mysteriën voor de vergeving van zonden en voor het eeuwige leven. Amen.

 

Persoonlijke gebeden

Zie, ik nader voor de Goddelijke Communie. O Schepper, verbrand mij niet terwijl ik deelneem, Want U bent vuur dat de onwaardigen verteert. Maar reinig mij van elke smet.

O Zoon van God, ontvang mij vandaag als deelgenoot aan Uw mystieke avondmaal. Want ik zal niet over het mysterie spreken tot Uw vijanden, noch zal ik U een kus geven, zoals Judas deed. Maar als de dief belijd ik U: Gedenk mij, Heer, in Uw Koninkrijk.

Beef, o mens, als u het goddelijk Bloed aanschouwt. Het is een brandende kool die de onwaardigen verschroeit. Het Lichaam van God vergoddelijkt en voedt mij: Het vergoddelijkt de Geest en voedt de geest wonderbaarlijk.

U hebt mij geslagen met verlangen, o Christus, en door Uw goddelijke eros hebt U mij veranderd. Maar verbrand mijn zonden met geestelijk vuur en geef mij vervuld te zijn van vreugde in U, zodat ik, o Goede, Uw twee komsten mag verheerlijken, springend van vreugde.

Hoe zal ik, die onwaardig ben, de luister van Uw heiligen binnengaan? Als ik het waag de bruidskamer binnen te gaan, zal mijn kleed mij veroordelen, omdat het geen bruiloftskleed is; en gebonden, zal ik door de engelen worden uitgeworpen. Reinig, o Heer, het vuil van mijn ziel en red mij, zoals U degene bent die de mensheid liefheeft.

Meester die de mensheid liefheeft, Heer Jezus Christus, mijn God, laat deze Heilige Gaven mij niet veroordelen omdat ik onwaardig ben, maar eerder voor de reiniging en heiliging van zowel ziel als lichaam en het onderpand van het toekomstige leven en Koninkrijk. Het is goed voor mij om mij aan God vast te klampen en de hoop op mijn redding op Hem te vestigen.

O Zoon van God, ontvang mij vandaag als deelgenoot van Uw mystieke avondmaal. Want ik zal het mysterie niet met Uw vijanden bespreken, noch zal ik U een kus geven, zoals Judas deed. Maar als de dief belijd ik U: Gedenk mij, Heer, in Uw Koninkrijk.

 

Voorbereiding van de Priester

Priester (zacht): Zie, ik nader tot Christus, onze onsterfelijke Koning en God. Aan mij, (Naam), de onwaardige priester, wordt het kostbare en alheilige Lichaam van onze Heer, God en Redder, Jezus Christus, geschonken tot vergeving van mijn zonden en het eeuwige leven.

(Hij deelt het Heilig Brood met vrees en grote zorg. Dan zegt hij tot de diaken:)

Priester: Diaken, nader.

 

De Heilige Communie

Diaken (naderend, rechts van de priester, met de rechterhandpalm gekruist over de linker): Zie, ik nader Christus, onze onsterfelijke Koning en God. Geef, Meester, aan mij, (Naam), de onwaardige diaken, het kostbare en alheilige Lichaam van onze Heer, God en Heiland, Jezus Christus, tot vergeving van mijn zonden en het eeuwige leven.

Priester (legt een stuk van het Heilig Brood in de hand van de diaken): Aan u, (Naam), de meest vrome diaken, wordt het kostbare en alheilige Lichaam van onze Heer, God en Heiland, Jezus Christus, tot vergeving van uw zonden en het eeuwige leven, meegedeeld.

(De diaken kust de rechterhand van de priester, stapt achter de heilige tafel en deelt het Heilig Brood uit.)

 

Communie van de Priester

Priester (neemt de heilige Kelk, met het communiekleed in de hand): Opnieuw wordt aan mij, (Naam), de onwaardige priester, het kostbare, alheilige en levengevende Bloed van onze Heer, God en Heiland, Jezus Christus, toegedeeld tot vergeving van mijn zonden en het eeuwige leven.

(Hij drinkt één keer in stilte uit de Kelk en zegt dan:) Dit heeft mijn lippen aangeraakt, en de Heer neemt al mijn ongerechtigheden weg en reinigt mijn zonden.

 

Communie van de Diaken

Priester: Diaken, kom opnieuw. Diaken (links van de priester): Als ik opnieuw kom, Meester, deel dan aan mij, (Naam), de onwaardige diaken, het kostbare, alheilige en levengevende Bloed van onze Heer, God en Heiland, Jezus Christus, toe tot vergeving van mijn zonden en het eeuwige leven.

Priester (uit de Kelk): Opnieuw wordt aan u, (Naam), de meest vrome diaken, het kostbare, alheilige en levengevende Bloed van onze Heer, God en Redder, Jezus Christus, geschonken tot vergeving van uw zonden en het eeuwige leven.

(De diaken veegt zijn lippen en de Kelk af met het communiekleedje, kust de Kelk en de hand van de priester. De priester zegt:) Dit heeft uw lippen aangeraakt, en de Heer neemt al uw ongerechtigheden weg en reinigt uw zonden.

(De diaken brengt met de mousa (spons) de overgebleven delen van het Heilige Lichaam in de Kelk.)

 

Hymnen na de Communie

Diaken (zegt): Nadat wij de Verrijzenis van Christus hebben aanschouwd, laten wij de heilige Heer Jezus, de enige zondeloze, aanbidden. Uw kruis, o Christus, vereren wij, en Uw heilige verrijzenis loven en verheerlijken wij. Want U bent onze God; buiten U kennen wij niemand; wij roepen Uw naam aan. Komt, alle gelovigen, laten wij de heilige verrijzenis van Christus vereren; want zie, door het kruis is er vreugde gekomen over de hele wereld. Altijd de Heer zegenend, laten wij Zijn verrijzenis prijzen; want door het kruis voor ons te verdragen, heeft Hij de dood door de dood vernietigd.

Schijn, schijn, o Nieuw Jeruzalem, want de glorie van de Heer is over u opgegaan. Dans nu en wees blij, Sion, en u, o zuivere Theotokos, verheug u in de verrijzenis van uw Zoon.

O goddelijke stem, geliefde en allerzoetste! Want U, o Christus, hebt in waarheid beloofd met ons te zijn tot het einde der tijden, en wij, gelovigen, verheugen ons, met dit anker van hoop.

O Christus, ons Pascha, allerheiligst en grootst: wijsheid, Woord en kracht van God. Geef ons om intenser deel te hebben aan U in de oneindige dag van Uw Koninkrijk.

 

Communie van het Volk

Diaken (roept uit): Kom dichterbij met de vreze Gods, geloof en liefde.

(Het volk ontvangt de Heilige Communie. De priester geeft de Kelk aan ieder, zeggend:) Priester: De dienaar van God (Naam) neemt deel aan het Lichaam en Bloed van Christus tot vergeving van zonden en het eeuwige leven.

 

Dankzegging na de Communie

Priester (zegt tot het volk): Red, o God, Uw volk en zegen Uw erfdeel.

Volk (zingt): Wij hebben het ware licht gezien; wij hebben de hemelse Geest ontvangen; wij hebben het ware geloof gevonden, en aanbidden de onverdeelde Drie-eenheid, want de Drie-eenheid heeft ons gered.

Priester (zacht): Was, Heer, door Uw Heilig Bloed de zonden weg van Uw dienaren, die hier herdacht worden door de voorspraak van de Moeder Gods en al Uw heiligen. Amen.

Diaken (zacht): Verheerlijk, Meester. Priester (zacht): Verhef U, o God, boven de hemelen, en laat Uw glorie over de hele aarde zijn. (3×)

Priester (roept uit): Gezegend is onze God, altijd, nu en voor eeuwig en tot in de eeuwen der eeuwen. Volk: Amen.

Volk (zingt): Laat onze monden gevuld zijn met Uw lof, o Heer, opdat wij Uw glorie mogen bezingen, omdat U ons waardig hebt gemaakt om deel te nemen aan Uw Heilige Mysteriën. Bewaar ons in Uw heiliging, opdat wij de hele dag Uw gerechtigheid mogen overdenken. Halleluja. Halleluja. Halleluja.

 

Slot van de Communie

Diaken: Sta op! Laten we, na deel te hebben gehad aan de goddelijke, heilige, zuivere, onsterfelijke, hemelse, levenscheppende en ontzagwekkende mysteries van Christus, de Heer waardig danken.

Diaken: Help ons, red ons, wees ons genadig en bescherm ons, o God, door Uw genade. Volk: Heer, wees ons genadig.

Diaken: Na gebeden te hebben voor een volmaakte, heilige, vredige en zondeloze dag, laten wij bevelen onszelf, elkaar en ons hele leven aan Christus, onze God, aan. Volk: Aan U, o Heer.

 

Het Dankgebed

Priester (zacht): Wij danken U, Meester die de mensheid liefheeft, Weldoener van onze zielen, dat U ons zelfs vandaag Uw hemelse en onsterfelijke Mysteriën waardig hebt gemaakt. Maak ons pad recht, sterk ons in Uw vrees, behoed ons leven, maak onze stappen zeker, door de gebeden en smeekbeden van de glorieuze Theotokos en de altijd maagd Maria en van al Uw heiligen.

Priester (roept uit): Want U bent onze heiliging, en aan U geven wij eer, aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

Priester: Laten we in vrede verdergaan. Diaken: Laten we bidden tot de Heer. Volk: Heer, ontferm U.

 

Het Gebed achter Ambon

Priester: O Heer, die zegent wie U zegenen en heiligt wie hun vertrouwen in U stellen, red Uw volk en zegen Uw erfdeel. Bescherm het hele lichaam van Uw Kerk. Heilig hen die de schoonheid van Uw huis liefhebben. Verheerlijk hen op hun beurt door Uw goddelijke kracht en verlaat ons niet, die onze hoop op U hebben gesteld. Schenk vrede aan Uw wereld, aan Uw kerken, aan de geestelijkheid, aan onze burgerlijke leiders, aan de strijdkrachten en aan heel Uw volk. Want elke goede en volmaakte gave komt van boven, neerdalend van U, de Vader der lichten. U geven wij eer, dankzegging en aanbidding, aan de Vader en aan de Zoon en aan de Heilige Geest, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen. Geprezen zij de naam van de Heer, van nu aan en in de eeuwen der eeuwen. (3×)

Priester (zacht): Christus, onze God, U bent de vervulling van de Wet en de Profeten. U hebt het hele heilsplan van de Vader vervuld. Vervul onze harten met vreugde en blijdschap, altijd, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Diaken: Laten we bidden tot de Heer. Volk: Heer, ontferm U.

Priester: Mogen de zegen van de Heer en zijn barmhartigheid over u komen door zijn goddelijke genade en liefde voor de mensheid, altijd, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen.

Volk: Amen.

Priester: Ere aan U, o God, ere aan U.

 

De Ontslagzegen (Apólisis)

Priester: Moge Hij die uit de dood is opgestaan, Christus, onze ware God, door de voorspraak van zijn alzuivere en onbevlekte heilige Moeder; de kracht van het kostbare en levengevende kruis; de bescherming van de eervolle, lichaamloze machten van de hemel; de smeekbeden van de eervolle, glorieuze profeet en voorloper Johannes de Doper; van de heilige, glorieuze en prijzenswaardige apostelen; van de heilige, glorieuze en triomfantelijke martelaren; van onze rechtvaardige en Goddragende vaders; van (naam van de heilige van de kerk); van onze vader onder de heiligen Johannes Chrysostomus, aartsbisschop van Constantinopel; van de heilige en rechtvaardige voorouders van God Joachim en Anna; van (heilige van de dag), wiens nagedachtenis wij vandaag vieren; en van alle heiligen; ontferm U over ons en red ons, want Hij is goed en heeft de mensheid lief.

Volk: Heer, bescherm Hem die ons zegent en heiligt, voor vele jaren.

Priester: Door de gebeden van onze heilige vaders, Heer Jezus Christus, onze God, ontferm U over ons. Volk: Amen.

Priester (zegent het volk): Moge de Heilige Drie-eenheid u allen beschermen.

(Na het aanbieden van het antidoron aan de gelovigen zegt de priester:) Mogen de zegen en de barmhartigheid van de Heer over u komen.

(Tot de laatste die het antidoron ontvangt:) Bij Zijn goddelijke genade en liefde voor de mensheid, nu en voor altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

 

Dankzegging na de Heilige Communie

Diaken (bij de prothesis, eerbiedig): De Vermanende Verzen: En wanneer u de Heilige Communie ontvangt, van de levenscheppende mystieke Gaven, geef dan onmiddellijk lof en grote dank, en zeg vurig vanuit uw ziel tot God: Ere zij U, o God; ere zij U, o God; ere zij U, o God.

 

Dankgebed 1

Ik dank U, o Heer, mijn God, omdat U mij, een zondaar, niet hebt verworpen, maar mij waardig hebt geacht om deel te hebben aan Uw Heilige Gaven. Ik dank U dat U mij waardig hebt geacht, hoe onwaardig ik ook ben, om deel te hebben aan Uw zuivere en hemelse Gaven. O Meester, die de mensheid liefheeft, die voor ons zowel gestorven als opgestaan bent en die ons deze, Uw ontzagwekkende en levenscheppende Mysteriën, heeft geschonken, tot welzijn en heiliging van onze zielen en lichamen: geef dat deze voor mij mogen zijn tot genezing van zowel ziel als lichaam, tot afwending van al wat vijandig is, tot verlichting van de ogen van mijn hart, tot vrede van de krachten van mijn ziel, tot onbeschaamd geloof, tot ongeveinsde liefde, tot de volheid van wijsheid, tot het naleven van Uw geboden, tot vermeerdering van Uw goddelijke genade, en tot verblijf in Uw Koninkrijk; opdat ik, door hen bewaard in Uw heiligheid, Uw genade altijd indachtig mag zijn en niet langer voor mezelf mag leven, maar voor U, onze Meester en weldoener. En zo, wanneer ik dit leven heb verlaten in de hoop op het eeuwige leven, moge ik de eeuwige rust bereiken, waar het geluid van hen die feestvieren onophoudelijk is, en oneindig het genot van hen die de onuitsprekelijke schoonheid van Uw Aanschijn aanschouwen.

U bent inderdaad het ware voorwerp van ons verlangen en de onuitsprekelijke vreugde van hen die U liefhebben, o Christus, onze God, en de hele schepping prijst U tot in de eeuwen. Amen.

 

Dankgebed 2 – Sint Basilius de Grote

O Meester Christus, onze God, Koning der eeuwen en Schepper van alles, ik dank U voor al het goede dat U mij hebt geschonken en voor de gemeenschap van Uw zuivere en levengevende mysteries. Ik smeek U daarom, o Goede die de mensheid liefheeft, houd mij onder Uw bescherming en in de schaduw van Uw vleugels; en geef dat ik, met een zuiver geweten en tot mijn laatste ademtocht, waardig mag delen in Uw heilige gaven voor de vergeving van mijn zonden en voor het eeuwige leven. Want U bent het brood des levens, de bron van heiligheid en de gever van al het goede, en aan U schrijven wij de glorie toe, met de Vader en de Heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

 

Dankgebed 3 – Heilige Symeon de Metaphrastes

(De Vertaler)

O Gij die mij gewillig Uw Vlees tot voedsel geeft, Gij zijt een vuur en Gij verteert de onwaardigen! Verbrand mij niet, o mijn Schepper, maar ga liever door mijn samengestelde leden heen, in al mijn gewrichten, mijn diepste kern en mijn hart.

Verbrand de doornen van al mijn overtredingen; Zuiver mijn ziel; heilig mijn gedachten; Maak mijn benen sterk, zowel als mijn botten; Verlicht de helderheid van mijn vijf zintuigen; Pin mij geheel vast met Uw vrees. Overschaduw mij voortdurend, waak over mij en behoed mij voor elke zielvernietigende daad en elk woord.

Zuiver, reinig en train mij; Versier, verhelder en verlicht mij; Toon mij alleen de woning van Uw Geest te zijn, en niet langer de woning van de zonde.

Opdat, als Uw huis, bij de ingang van de Communie als Vuur, elke boosdoener en hartstocht mag vluchten, breng ik voorbidders tot U: alle geheiligden, de aanvoerders van de lichaamloze engelen, Uw Voorloper, de wijze apostelen, en aan hen voeg ik Uw zuivere, onbevlekte Moeder toe.

Ontvang, o mijn barmhartige Christus, hun smeekbeden, en maak van Uw huurling een kind van het licht!

Want U bent alleen onze heiliging, o Goede, en de helderheid van onze zielen; en aan U, zoals het past, als onze God en Meester, schrijven wij allen de glorie toe, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Anoniem gebed Moge Uw heilig Lichaam, o Heer Jezus Christus, onze God, voor mij zijn tot eeuwig leven, en Uw kostbaar Bloed tot vergeving van zonden. En moge deze Eucharistie voor mij zijn tot vreugde, gezondheid en blijdschap. En acht mij, de zondaar, bij Uw ontzagwekkende Wederkomst waardig om te staan aan de rechterhand van Uw glorie, door de voorspraak van Uw alzuivere Moeder en al Uw heiligen. Amen.

 

Anoniem gebed – Aan de Allerheiligste Theotokos Alheilige Vrouwe, Theotokos, het licht van mijn verduisterde ziel, mijn hoop en bescherming, mijn toevlucht en troost, en mijn vreugde, ik dank U dat U mij waardig hebt gemaakt, hoewel ik onwaardig ben, om deel te hebben aan het zuivere Lichaam en kostbare Bloed van Uw Zoon. Maar als degene die het ware Licht baarde: verlicht de noëtische ogen van mijn hart. U die de bron van onsterfelijkheid hebt ontvangen, geef mij leven, dood in zonde. U die de meedogend liefhebbende Moeder van de barmhartige God bent, wees mij genadig en geef mijn hart berouw en nederigheid, bevrijding van mijn gevangen gedachten. En maak mij waardig tot mijn laatste ademtocht om zonder veroordeling de heiliging van de zuivere Mysteriën te ontvangen voor de genezing van zowel ziel als lichaam. En schenk mij tranen van berouw en belijdenis, opdat ik U mag prijzen en verheerlijken al de dagen van mijn leven. Want U bent gezegend en verheerlijkt tot in de eeuwigheid. Amen.

 

Slotgebeden

Priester: Heer, laat nu Uw dienaar in vrede heengaan, overeenkomstig Uw woord; want mijn ogen hebben Uw heil aanschouwd, dat U bereid hebt voor het aangezicht van alle volken, een licht om de heidenen te openbaren en de glorie van Uw volk Israël.

 

De Trisagiongebeden en Apolytikion

Apolytikion voor St. Johannes Chrysostomus De genade die als een fakkel uit Uw mond scheen, verlichtte het universum. Ze legde voor de wereld de schatten van vrijheid van hebzucht vast. Ze toonde ons de hoogste nederigheid. Maar terwijl u ons met uw woorden onderricht, Vader Johannes Chrysostomus, bid voor het Woord, Christus, onze God, opdat onze zielen gered worden.

Kontakion voor de Dag en voor St. Johannes Chrysostomus U ontving goddelijke genade uit de hemel en door uw lippen leert u ons allen de ene God in Drie-eenheid te aanbidden, de alzaligste, eerbiedwaardige Johannes Chrysostomus. Terecht prijzen wij u, want u bent een leraar die de goddelijke zaken verduidelijkt.

Slotgezang: De Kerk is geopenbaard als een veellichte hemel, die alle gelovigen verlicht; daarin staand, roepen wij luid: O Heer, maak dit huis stevig.

 

Ontslagzegen (Apólisis)

Priester: Ere aan U, o God, ere aan U.

Moge Hij die uit de doden is opgestaan, Christus, onze ware God, door de voorspraak van Zijn alzuivere en onbevlekte heilige Moeder; van de heilige, glorieuze en prijzenswaardige apostelen; van (naam van de heilige van de parochie); van onze vader onder de heiligen Johannes Chrysostomus, aartsbisschop van Constantinopel; en van alle heiligen; ontferm U over ons en red ons, want Hij is goed en heeft de mensheid lief.

Priester: Door de gebeden van onze heilige vaders, Heer Jezus Christus, onze God, ontferm U over ons. Diaken: Amen.

 

Slotritueel

(Daarna wassen zowel de diaken als de priester hun handen en lippen in de speciale afvoer in het heilige altaar, ontdoen zich van hun priesterlijke gewaden en vereren en kussen de heilige tafel. Daarna verlaten zij het heilige altaar, dankzeggend aan de Heer.)

 

Einde van de Goddelijke Liturgie van de heilige Johannes Chrysostomus