De Opkomst van Orthodoxie in Nederland

Gepubliceerd op 4 oktober 2025 om 23:00

Orthodoxie in Nederland: een stille opwekking die harten raakt

De laatste jaren zie ik iets wonderlijks gebeuren. Waar de Orthodoxe Kerk in Nederland lange tijd vooral bekend stond als een gemeenschap van migranten uit Oost-Europa of het Midden-Oosten, zie ik nu steeds vaker nieuwe gezichten die bewust hun weg naar de Orthodoxie hebben gevonden. En het bijzondere is: het zijn vaak jonge autochtone Nederlanders, mensen die op zoek waren naar waarheid, diepgang en een thuis in Christus. Het voelt alsof er een stille maar krachtige opwekking gaande is.

Een onvergetelijke dag

Onlangs mocht ik in onze parochie in Rotterdam iets meemaken dat ik nooit zal vergeten: tien mensen die op één dag samen werden gedoopt. We stonden daar met de hele gemeenschap, ontroerd, terwijl zij het water van de doop ingingen en een nieuw leven in Christus ontvingen. Het was alsof de hemel even openstond en wij mochten zien hoe groot Gods werk is in onze tijd en dit allemaal in dit kikkerlandje.

En het blijft niet bij die ene dag. Momenteel bestaat er een catechumenaat groep met zo’n twintig mensen die zich voorbereiden op hun doop volgend jaar. Elke week komen ze samen om te leren, te bidden en te groeien in geloof. Het raakt me telkens opnieuw om te zien hoe God harten opent: jonge mensen, maar ook veertigers en vijftigers, die bewust kiezen voor de Orthodoxie.

De coronaperiode als kantelpunt

Tijdens de coronapandemie, toen de wereld stilviel en mensen plots geconfronteerd werden met vragen over sterfelijkheid en de zin van het leven, begon er iets te verschuiven. Velen gingen op zoek naar houvast, naar iets dat dieper gaat dan de vluchtige cultuur van “YOLO” en oppervlakkige prikkels. En opvallend vaak vonden ze dat in de Orthodoxie.

In Rotterdam werd onze kerk ineens voller. Eerst een paar nieuwsgierigen die voorzichtig kwamen kijken, maar al snel ook mensen die bleven. In Groningen groeit de Russisch-Orthodoxe parochie inmiddels zo snel dat het huidige gebouw de aantallen niet meer aankan. Waar het kerkje bijna zestig jaar voldoende was, is men nu in een periode van slechts vijf jaar genoodzaakt om te zoeken naar een groter gebouw. Hetzelfde hoor ik uit andere steden: kerken die uit hun voegen barsten en gemeenschappen die nieuwe huizen zoeken voor Gods Kerk.

Jongeren, maar niet alleen

Wat mij persoonlijk opvalt, is dat het vooral jongeren zijn (vaak tussen de 15 en 25 jaar) die hun weg vinden naar de Orthodoxie. Jongeren die verlangen naar diepgang, naar een geloof dat niet meewaait met de mode van de dag. Maar ook veertigers en vijftigers sluiten zich aan. Iedereen wordt verwelkomd als broeder of zuster, en dat maakt de gemeenschap zo levend en divers.

En hoewel opvallend veel autochtone Nederlanders zich aansluiten, komen de geïnteresseerden uit allerlei etnische, culturele en religieuze achtergronden. In onze parochie alleen hebben wij mensen mogen verwelkomen met Poolse, Turkse, Kroatische, Duitse, Pakistaanse en andere wortels. Sommigen komen uit een christelijke traditie, anderen uit een islamitische of seculiere achtergrond, en weer anderen hadden helemaal geen religieuze opvoeding. Het laat zien dat de Orthodoxie werkelijk mensen van alle kanten aantrekt.

Orthodoxie online: van pixels naar parochies

Een belangrijke factor in deze opwekking is de zichtbaarheid van de Orthodoxie online. Op YouTube en andere platforms vind je lezingen en debatten van mensen als Vader Josiah Trenham, Vader Peter Heers, Dr. Beau Branson, Jay Dyer, David Erhan en Vader Paul Treubenbach. Hun woorden bereiken honderdduizenden kijkers wereldwijd en maken de rijkdom van de Orthodoxie toegankelijk voor een jong publiek dat online zoekt naar antwoorden.

Ook in Nederland ontstaan digitale bakens van geloof:

Dutch Orthodoxy – een kanaal dat de schoonheid van het orthodoxe leven in beeld brengt.
Spyridon Films – korte documentaires en interviews die de diepte van de Orthodoxie tastbaar maken.
Orthodoxdomein.nl – een overzicht van Nederlandstalige bronnen, kerken en evenementen.
Orthodox Dialogos – een plek voor reflectie, dialoog en verdieping via sociale media.

Soms hoor ik van nieuwe parochianen dat ze eerst via een video of post in aanraking kwamen met de Orthodoxie, en daarna de stap zetten om een kerk binnen te lopen. Het laat zien hoe God ook in de digitale wereld werkt.

Bekende bekeerlingen die inspireren

De zichtbaarheid van de Orthodoxie wordt ook versterkt door bekende mensen die zich tot dit geloof keren:

Kat Von D – Amerikaanse tattoo-artiest en mediapersoonlijkheid, gedoopt in 2023. Haar bekering is opvallend omdat ze eerder bekendstond om haar uitbundige levensstijl en interesse in het occultisme, maar nu een uitgesproken orthodox christen is.
Jonathan Jackson – acteur en muzikant, al jaren een uitgesproken orthodox christen.
Cary-Hiroyuki Tagawa (Panteleimon) – Japans-Amerikaanse acteur uit Mortal Kombat en Tekken, gedoopt in 2015 in Rusland.

Hun getuigenissen laten zien dat de Orthodoxie wereldwijd mensen aanspreekt — van Hollywood tot onze eigen parochies.

Een breder fenomeen

Wat wij hier meemaken, gebeurt ook elders. In België, Duitsland, Zweden en de Verenigde Staten groeit de Orthodoxie. In de VS zijn er inmiddels meer dan zes miljoen orthodoxe gelovigen (bron: Pew Research Center). En overal zie je hetzelfde patroon: mensen die verlangen naar liturgie, mystiek en spirituele diepgang, en die in de Orthodoxie een thuis vinden.

Ook academisch groeit de belangstelling. Het St. Irenaeus Orthodox Theologisch Instituut in Nijmegen speelt een belangrijke rol in Nederland door onderwijs en onderzoek naar de Vroege Kerk en de orthodoxe traditie. Publicaties zoals De Psalmen van de Vroege Kerk (Mattias Rouw en Michael Bakker) maken de rijkdom van de traditie toegankelijk voor een breder publiek.

Jozef van den Berg: van faam naar de stilte van God

We gedenken met eerbied Jozef van den Berg (1949–2023), een man die in Nederland grote bekendheid genoot als poppenspeler, theatermaker en televisiepersoonlijkheid. Hij stond in de jaren ’70 en ’80 in de schijnwerpers, oogstte lof en applaus, en werd gezien als een van de meest creatieve stemmen van zijn generatie.

Maar op het hoogtepunt van zijn succes koos Jozef voor een weg die velen verraste: hij liet het toneel en de televisie achter zich en trok zich terug om als kluizenaar te leven. In een eenvoudig huisje in Neerijnen wijdde hij zijn dagen aan gebed, stilte en het zoeken naar God. Waar hij ooit applaus en roem kende, koos hij nu voor de verborgenheid van het kruis en de vreugde van het gebed.

Zijn leven getuigt van een radicale keuze voor Christus. Hij liet zien dat ware vervulling niet ligt in roem of succes, maar in de overgave aan God. Voor velen werd hij een levend voorbeeld van bekering en toewijding: een man die de moed had om alles achter te laten om het “ene nodige” te zoeken (vgl. Lucas 10:42).

Jozef van den Berg laat ons zien dat de Orthodoxie niet alleen jongeren aanspreekt die hun eerste stappen zetten, maar ook mensen die al een rijk en zichtbaar leven achter zich hebben. Zijn getuigenis is een herinnering dat het nooit te laat is om de weg naar Christus te vinden, en dat de stilte soms luider spreekt dan welk applaus ook.

De rol van onze priesters: herders en magneten

Wat bij deze stille opwekking niet onbenoemd mag blijven, is de rol van onze priesters. Zij zijn het die onvermoeid de deuren van de kerk openhouden, die mensen ontvangen, begeleiden en voeden met het Woord en de sacramenten. Vaak zijn zij als een magneet: hun warmte, gastvrijheid en pastorale zorg trekken mensen aan die op zoek zijn naar een geestelijk thuis.

Priesters zoals Vader Goran Kovačević, Vader Krsto Stanić, Vader Jewsewy en Vader Onufry, naast vele anderen, zetten zich dag en nacht in voor hun parochies. Ze zijn niet alleen liturgische voorgangers, maar ook geestelijke vaders die luisteren, troosten, onderwijzen en richting geven. Hun leven getuigt van een diepe toewijding aan Christus en Zijn Kerk, en juist daardoor raken zij de harten van velen die voor het eerst kennismaken met de Orthodoxie.

Hun werk laat zien dat de groei van de Kerk niet alleen een kwestie is van toevallige belangstelling of digitale zichtbaarheid, maar vooral van persoonlijke ontmoeting. Het is in de blik, de woorden en de zorg van een priester dat velen voor het eerst iets proeven van de liefde van Christus.

Alle glorie aan God

Als ik terugkijk op de afgelopen jaren, zie ik een duidelijke beweging: de Orthodoxie is niet langer een kleine, verborgen gemeenschap in Nederland. Het is een levende, groeiende Kerk die mensen van alle leeftijden en achtergronden aantrekt. We zien jongeren en ouderen, migranten en autochtonen, samenkomen in één geloof. We zien kerken die uit hun voegen barsten. We zien hoe God harten opent — soms via een YouTube-video, soms via een toevallige ontmoeting, soms via een stille zoektocht in coronatijd.

En telkens weer kan ik maar één ding zeggen: Alle glorie aan God dat Zijn Kerk groeit.