Wat is de Kerkelijke Traditie, en waarom is zij zo’n belangrijk onderdeel van ons geloof?

Wanneer wij spreken over de Traditie van de Kerk, moeten wij allereerst beseffen dat de Kerk – de vergadering van Gods volk – vanaf het allereerste begin een levende traditie heeft gekend.

Wat betekent ‘traditie’?

In algemene zin betekent traditie: het doorgeven van gebruiken of overtuigingen van de ene generatie op de andere. In theologische zin betekent het: het doorgeven van de leer en het leven van de Kerk, die goddelijk gezag heeft, ook wanneer zij niet letterlijk in de Schrift is opgeschreven.

Elke cultuur, elke gemeenschap en zelfs elke familie heeft tradities die worden doorgegeven. Aangezien de Kerk de familie van God is (Ef. 2:19), is het vanzelfsprekend dat ook zij haar eigen Traditie heeft – een levende overlevering die de gelovigen verbindt met Christus en de apostelen.

Bijbelse grondslag van de Traditie

De Heilige Schrift zelf getuigt dat niet alles wat Christus leerde, is opgeschreven.

• Johannes 21:25: “Er zijn nog veel andere dingen die Jezus gedaan heeft; als die één voor één opgeschreven zouden worden, dan zou, naar ik meen, de wereld zelf de geschreven boeken niet kunnen bevatten.”

• 2 Tessalonicenzen 2:15: “Houdt u dan, broeders, aan de overleveringen die u geleerd zijn, hetzij door ons woord, hetzij door onze brief.”

Hier zien we dat Paulus zowel de mondelinge als de schriftelijke overlevering bindend verklaart. De Traditie is dus niet iets dat naast de Schrift staat, maar de bedding waarin de Schrift is ontstaan en wordt verstaan.

De Vroege Kerk en de Traditie

De eerste christenen hadden nog geen compleet Nieuwe Testament. Zij leefden vanuit de prediking van de apostelen, de liturgie, de doop en de Eucharistie.

• Handelingen 2:42 beschrijft de eerste gemeente: “Zij volhardden in de leer van de apostelen, in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden.” Dit is precies wat wij in de Orthodoxe Kerk nog steeds doen: de apostolische leer, de gemeenschap (koinonia), de Eucharistie en het gebed vormen de kern van ons leven.

De Kerkvaders bevestigen dit voortdurend:

• St. Ireneüs van Lyon († ca. 202): “Wat de apostelen leerden, hebben zij aan de Kerk overgeleverd, en dit is de waarheid die door de opvolging van de bisschoppen bewaard wordt.” (Adversus Haereses III,3)

• St. Basilius de Grote († 379): “Van de leerstellingen en gebruiken die in de Kerk bewaard worden, hebben wij sommige uit de geschreven leer ontvangen, andere uit de ongeschreven traditie van de apostelen. Beide hebben dezelfde kracht.” (Over de Heilige Geest 27,66)

De Oosters-Orthodoxe visie

In de Orthodoxe Kerk verstaan wij Traditie niet als een verzameling oude gebruiken, maar als het leven van de Heilige Geest in de Kerk. Het is de levende adem van God die de Kerk door de eeuwen heen leidt.

• De Heilige Schrift is zelf een vrucht van de Traditie: de Kerk heeft de canon vastgesteld en de boeken bewaard.

• De Liturgie is Traditie: de manier waarop wij God aanbidden, is doorgegeven vanaf de apostelen.

• De Heilige Vaders zijn Traditie: hun geschriften en concilies verduidelijken het geloof.

• De Heilige Iconen zijn Traditie: zij verkondigen in beeld wat de Schrift in woorden zegt.

• De Heilige Mysteriën (Sacramenten) zijn Traditie: de doop, de Eucharistie, de zalving, enzovoort, zijn doorgegeven van generatie op generatie.

Zoals de heilige Vincentius van Lérins († ca. 445) zei:

“In de katholieke Kerk moet men vasthouden aan datgene wat overal, altijd en door allen is geloofd.” (Commonitorium 2,6)

Waarom is de Traditie zo belangrijk?

1. Zij bewaart de eenheid van het geloof. Zonder Traditie zou ieder zijn eigen interpretatie van de Schrift volgen, wat leidt tot verdeeldheid.

2. Zij verbindt ons met de apostelen. Traditie is de ononderbroken keten van geloof en leven vanaf de eerste eeuw tot nu.

3. Zij is de bedding van de Schrift. De Bijbel kan niet los van de Kerk en haar Traditie worden begrepen. Zoals St. Athanasius zei: “De Schrift behoort aan de Kerk, en alleen in de Kerk kan zij juist worden verstaan.”

4. Zij is de stem van de Heilige Geest. De Traditie is geen dode letter, maar de levende aanwezigheid van de Geest die de Kerk leidt (Joh. 16:13).

Conclusie

De Kerkelijke Traditie is geen menselijke toevoeging, maar het leven van de Heilige Geest in de Kerk. Zij omvat de Schrift, de liturgie, de concilies, de Vaders, de iconen en het hele leven van de Kerk.

Traditie is de levende herinnering van de Kerk, die ons verbindt met Christus en de apostelen. Zonder Traditie zouden wij geen Bijbel hebben, geen Eucharistie, geen geloofsgemeenschap.

Zoals de heilige Johannes Chrysostomos zei:

“De Kerk is de pijler en grondslag van de waarheid” (vgl. 1 Timoteüs 3:15).

Daarom is de Traditie niet optioneel, maar de ziel van ons geloof.