Over de Heilige Drie-eenheid

De Heilige Drie-eenheid: Het Mysterie van God

Eens zag de heilige Augustinus een jonge jongen die probeerde de oceaan in een klein gat te gieten. Toen hij de jongen vertelde dat dit onmogelijk was, antwoordde het kind: "Ik zal het eerder in dit gat leeggieten dan dat jij erin slaagt het mysterie van de Heilige Drie-eenheid met je beperkte begrip te doorgronden."

Als orthodoxe christenen geloven wij in de Heilige Drie-eenheid.

Maar wat betekent het als we zeggen dat God een Drie-eenheid of een Drie-enige God is?

Allereerst moeten we begrijpen dat God Zelf een mysterie is, niet in de zin dat Hij onkenbaar is, maar dat Hij het menselijk begrip te boven gaat. Daarom is de Heilige Drie-eenheid eveneens een goddelijk mysterie, niet iets dat volledig door de rede alleen kan worden begrepen. Dit wordt prachtig geïllustreerd in het verhaal van de heilige Augustinus van Hippo.

De Eenheid van God

Impliceert geloof in de Drie-eenheid dat we drie afzonderlijke goden aanbidden, waardoor we polytheïsten worden? Zeker niet.

De Schrift is hierover ondubbelzinnig:

- "Hoor, Israël: de HEER, onze God, de HEER is één." (Deuteronomium 6:4)

- "Ik ben de HEER, en er is geen ander; buiten Mij is er geen God." (Jesaja 45:5)

Ook onze Geloofsbelijdenis is expliciet in haar bevestiging:

- "Ik geloof in één God, de Almachtige Vader..." (De Geloofsbelijdenis van Nicea en Constantinopel).

De drie Personen van de ene God

De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn afzonderlijke Personen, maar toch volledig één in goddelijke essentie.

- De Vader: "Toch is er voor ons maar één God, de Vader, uit wie alle dingen zijn en voor wie wij leven." (1 Korintiërs 8:6)

- De Zoon: "In het begin was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God." (Johannes 1:1)

- De Heilige Geest: "De Heer is de Geest, en waar de Geest van de Heer is, is vrijheid." (2 Korintiërs 3:17)

Jezus Zelf bevestigt de eenheid binnen de Drie-eenheid wanneer Hij zijn discipelen opdraagt:

- "Ga dan heen en maak alle volken tot mijn discipelen, hen dopend in de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest." (Matteüs 28:19)

De Vroege Kerk formuleerde de leer van de Drie-eenheid op basis van Christus' eigen woorden en het getuigenis van de Schrift.

Monarchisch Trinitarisme: De Vader als Bron

Het Monarchisch Trinitarisme leert dat God de Vader de bron (arché) is van de Godheid. Dit betekent echter niet dat de Zoon en de Heilige Geest op enigerlei wijze minder goddelijk of ondergeschikt zijn aan de Vader.

De Vader is noch verwekt, noch voortgebracht; Hij is de bron van al het bestaan.

- "Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen. Hem zij de heerlijkheid tot in eeuwigheid. Amen." (Romeinen 11:36)

De Zoon is eeuwig verwekt door de Vader (verwekt, maar niet geschapen).

- "Want God had de wereld zo lief dat Hij Zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft." (Johannes 3:16)

- "De Zoon is de afstraling van Gods heerlijkheid en de afdruk van Zijn wezen, die alle dingen draagt ​​door Zijn krachtige woord." (Hebreeën 1:3)

De Heilige Geest komt uitsluitend voort uit de Vader (ekporeusis).

- "Maar wanneer de Trooster komt, die Ik van de Vader naar u zenden zal, de Geest van de waarheid die van de Vader uitgaat, zal Hij van Mij getuigen." (Johannes 15:26)

Analogieën voor de Drie-eenheid

Omdat God boven al het geschapene staat, is er niets ter wereld dat volledig met Hem te vergelijken is. Analogieën kunnen ons echter helpen een beperkt begrip van Zijn aard te krijgen.

Een voorbeeld dat door de kerkvaders wordt gebruikt, is de zon. De zon zelf is een hemellichaam en straalt licht en warmte uit.

- "God is licht en er is in Hem in het geheel geen duisternis." (1 Johannes 1:5)

- "Onze God is een verterend vuur." (Hebreeën 12:29)

Op dezelfde manier bestaat de ruimte uit hoogte, breedte en diepte – elk afzonderlijk, maar toch één realiteit vormend.

Een andere analogie die vaak in de theologie wordt gebruikt, is de menselijke natuur, waarin geest, lichaam en ziel afzonderlijk zijn, maar samen één persoon vormen.

- "Mogen uw hele geest, ziel en lichaam onberispelijk bewaard blijven bij de komst van onze Heer Jezus Christus." (1 Thessalonicenzen 5:23)

Het mysterie en de waarheid van de Drie-eenheid

Ondanks deze analogieën is het cruciaal te erkennen dat God de hele schepping overstijgt. Hij staat boven tijd, ruimte en materie. De drie Personen van de Drie-eenheid zijn vormloos, tijdloos, ruimteloos en vormloos. Ze zijn volledig goddelijk, ongeschapen, onverdeeld en volmaakt verenigd in essentie, kennis, liefde, goedheid, kracht, wil en handeling.

Ten slotte is het essentieel te erkennen dat de leer van de Heilige Drie-eenheid niet gebaseerd is op menselijk redeneren of filosofische speculatie. Het is een goddelijk geopenbaarde waarheid, die overal in de Schrift te vinden is en door de Kerk wordt bevestigd via de apostolische traditie.

Hoewel de specifieke term Drie-eenheid misschien niet expliciet in de Bijbel voorkomt, is de realiteit ervan overal in de Schrift aanwezig:

- "De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige Geest zij met u allen." (2 Korintiërs 13:14)

De Kerk getuigt van deze waarheid en bewaart en verkondigt deze trouw aan de wereld.